De jaarlijkse AWN-excursie vond ditmaal plaats op zaterdag 25 mei en had als bestemming een plaats met stadsrechten sinds 1379: ‘s-Heerenbergh.
Er hadden zich 22 leden aangemeld en daarbij kon je aangeven of je vervoer aanbood of nodig had waardoor iedereen daar makkelijk kon komen. Eenmaal aangekomen worden we verwacht in Het Raethuys, de zetel van Heemkundekring Bergh (heemkundekringbergh.nl). Buiten maakt een welkomstbord ons al duidelijk dat we goed zitten en binnen worden we gastvrij ontvangen door Kees Brok en twee dames in de trouwzaal van Het Raethuys. Na de te verwachten grapjes hierover en het zien binnendruppelen van bekende en nieuwe (voor mij althans) gezichten, kunnen we na de koffie of thee met eigengemaakte lekkers toch echt aan het programma beginnen.
Kees kennen we natuurlijk als Senior Adviseur Archeologie van de Gemeente Nijmegen en vaste bron van kennis en verhalen van de woensdagavonden, maar deze dag is hij als bestuurslid van de Heemkundekring Bergh onze gastheer en gids.
Als Kees de presentatie begint besef ik dat ik snel een keuze moet maken: of serieus snel schrijven, niets vergeten en toch fouten maken en de lezer op het verkeerde been, of juist heerlijk luisteren en je mee laten nemen door het rijke verhaal.
Het word de laatste want de geschiedenis van Bergh is lang, breed, divers en zoals altijd niet 100% compleet, maar wel nog steeds zichtbaar aanwezig.
De klok die we intussen horen, is uit 1526 en sinds de bouw van Het Raethuys aanwezig. Het mechanische uurwerk is weliswaar door een elektrische opvolger overbodig geworden maar staat nog altijd in de kelder.
Het verhaal gaat over het ontstaan en de historie van Bergh, van de eerste motte in een moeraslandschap tot aan de gebouwen die er na eeuwen nog steeds staan en we vanmiddag gaan zien. We krijgen een beeld van de bewoners uit die tijd en wie het voor het zeggen hadden. Als je daar meer over wilt weten kan je kijken op berghapedia.nl, een initiatief van Heemkundekring Bergh.
Na deze inleiding is het tijd om in beweging te komen en krijgen we een rondleiding door Het Raethuys. Vanuit de kelder gaat het omhoog via de burgemeesterskamer en de raadkamer naar de zolder. Dit is geen verkeerd onderkomen voor de Heemkundekring.
Daarna steken we de straat over naar Stadsmuseum Bergh (stadsmuseumbergh.nl). We nemen enkele stoelen mee zodat iedereen een zitplaats heeft voor de korte film over de historie van de streek (vanaf het jaar 1000) die we daar te zien krijgen.
Daarna bekijken we het museum waar een mooie maquette staat van Bergh rond het jaar 1550. Fraaie lichtprojecties op de maquette vertellen het achterliggende verhaal dat verder toegelicht wordt door een medewerker van het museum.
Eenmaal weer terug in Het Raethuys worden we verwacht in de raadzaal voor een lunch. En die is goed verzorgd met soep en heerlijke broodjes. Alle AWN-ers zitten ruim rond de grote tafel en dan komt er natuurlijk één op de stoel van de burgemeester te zitten. Tijd voor wat grapjes maar vooral voor een gezellige lunch en napraten over wat we gezien hebben.
Na de lunch is het tijd voor de stadswandeling. Die begint in de Pancratiuskerk, een volledig gerestaureerde en in origineel staat teruggebrachte kerk van eind 19e eeuw. Vervolgens gaat het naar het terrein van Kasteel Huis Bergh met de fraaie gracht (met schildpadden) en tuin. Het kasteel (huisbergh.nl) is vanwege langdurige renovatie nu niet toegankelijk.
De wandeling gaat met gids Kees verder langs het heksenstandbeeld en het Muntgebouw. Bergh heeft van 1341 tot 1588 het muntrecht uitgevoerd. Het nieuwe muntgebouw uit 1460 kwam op het terrein van het kasteel te staan en wordt op dit moment verder in originele staat teruggebracht.
Wat opvalt tijdens de wandeling is dat er zoveel veelzijdige historie in zo’n klein gebied aanwezig is, dat je het idee krijgt in een openluchtmuseum te lopen. En toch wonen er gewoon mensen. Idyllisch is wel een woord dat hier ingemetseld mag worden. Het aangename weer van vandaag draagt daar zeker verder aan bij.
We lopen over de stadswallen en zien de dubbele gracht nog altijd aanwezig. Door het natte voorjaar is deze op een enkele plek weer gevuld met water. We staan stil bij een fraaie zichtlijn door tuinen heen naar het kerkje op de Eltenberg. Hemelsbreed 1,5 km hiervandaan maar lopend heel wat verder weg door de omweg via Duitsland.
Door een veld lopen we van buitenom via een stadsmuur met kleine toren weer ‘s-Heerenbergh binnen en gaan via de Synagoge terug naar Het Raethuys.
Daar sluiten we gezellig af met een hapje en drankje. Onze voorzitter Pauline de Weijer bedankt namens iedereen Kees Brok en de dames voor de gastvrijheid en alle kennis die hij met ons gedeeld heeft. Dat alles heeft er een mooie en waardevolle dag van gemaakt.
Al napratend gaat eind van de middag iedereen langzaamaan weer op huis aan.
Voor mij was het de eerste excursie bij de AWN en die is mij goed bevallen. Gezelligheid en kennis opdoen gaan hier immers hand in hand.
Johan van Helden
Met foto’s van Jon de Vries
Geef een reactie